Zwerfafval; symptoom van een groter probleem
Op dinsdag 7 juli gingen 54 Happy Planet Professionals, verdeeld over 13 teams, verspreid over Nederland op pad om zwerfafval te verzamelen. Wandelingen die niet alleen vele kilo’s rommel opleverden, maar ook inspiratie om zelf en samen actief bij te dragen aan een schonere, betere wereld!
In 1,5 uur werd naar schatting meer dan 100 kilo plastic geraapt. Op het strand, in het plantsoen, bij bosschages en op straat, in dorpen en in steden. Nederland is er dinsdag 7 juli dankzij ons een stukje schoner op geworden.
Wetend dat het jaarlijks 250 miljoen euro kost om het zwerfafval in ons land op te ruimen, was onze actie natuurlijk niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat. En toch schonk het gesis voldoening.
De 12-jarige Brits-Nederlandse Lilly Platt had ons, voordat we op pad gingen, via Zoom nog uitgelegd waarvoor we het deden: “Dat stuk plastic dat jij opraapt, kan iemands leven redden!’ Bovendien: “Plastic gaat nooit weg. De aarde weet niet wat het ermee moet doen. Het blijft en blijft maar. Forever!”
Bijzonder dat een kind zo bevlogen kan zijn, maar eigenlijk ook best verdrietig. Je zou Lilly toewensen dat ze onbekommerd met leeftijdgenootjes zou kunnen buitenspelen, in plaats van zich zorgen te maken over de troep die volwassenen op de wereld aanrichten.
Samen met Heleen Klinkert (het 100-ste HPP-lid) en Jurjen de Jong was ik te gast bij Liesbeth de Looper, in haar kantoor in een oude school in Amsterdam-West. Voorzien van gele hesjes, professionele grijpers en gele vuilniszakken gingen we de straat op. Even voelde het alsof we een taakstraf liepen te vervullen, maar op een kleuter na keurde niemand ons een blik waardig, dus de lichte gêne verdampte gelukkig snel.
In mijn oren klonk na wat Erica Goedhart ons via Zoom op het hart had gedrukt, een uitspraak van ‘zwerfinator’ Dirk Groot: Laat als je gaat rapen de gedachte los dat degenen die afval laten zwerven aso’s zijn; zwerfafval is een symptoom van een groter probleem. Zo had ik er nog nooit naar gekeken – en eerlijk gezegd ben ik het er bij nader inzien ook niet mee eens (waarover straks meer) – maar het werkte op dat moment bijzonder goed voor me.
Want gewoonlijk erger ik me rot als ik plastic of andere troep op straat zie liggen. Dan denk ik: hoe kan je dit nou zo maar op de grond flikkeren, wat ben je dan een aso! En normaliter had ik me op het plein voor het oude schoolgebouw dan ook al meteen bijzonder hebben opgewonden over al die mensen die etcetera, etcetera… Want wat was het er smerig. Maar ik zag het als een symptoom van een groter probleem en ging met m’n grijper in de aanval.
Toen het grasveld naast de school. Zo op het eerste gezicht lag er helemaal niet zo veel. Maar dat bleek een vergissing. Plastic, heel veel dun plastic, half vergaan, stukjes van een paar centimeter. En ook peuken (ik had net geleerd dat iedere peuk op straat 7 liter water vervuilt!), blikjes, doppen, ontelbare reepjes zilverkleurig plasticfolie die vermoedelijk als confetti waren gebruikt, zakjes, verpakkingen.
Half uiteengevallen piepschuim is nog niet zo makkelijk te grijpen, ja, de brokjes wel, maar de losse bolletjes niet. Troep, troep, troep, narigheid, en maar pakken en maar rapen.
Best leuk om te doen eigenlijk! Geef mij maar een werkstraf!! Jurjen en ik zagen gelijktijdig een chipszak liggen en doken erop af, als waren we ridders die met zwaarden dezelfde tegenstander te lijf gingen. Twee mannen van begin zestig, nogal begaan met het lot van de wereld, de strijd aangebonden met zwerfafval in het algemeen en plastic in het bijzonder, en ondanks dat het ook nog begon te miezeren hadden we best plezier.
Zo kwamen we met vier goedgevulde plastic zakken terug bij de ondergrondse afvalcontainers voor het oude schoolgebouw. Heleen stelde tevreden en treffend vast: “Het is beter om één stukje plastic te rapen, dan om een uur over plasticvervuiling te ouwehoeren.” Aangezien we veel stukjes hadden opgeruimd, hebben we de wereld veel geouwehoer bespaard. En dat dus maal 13, met z’n 54-en. Daar mogen we trots op zijn!
Tot besluit een overpeinzing. Zwerfafval zal een symptoom van een groter probleem zijn, zoals Dirk Groot zegt. De petrochemische industrie overspoelt ons met plastic en er valt simpelweg nauwelijks aan te ontkomen. Maar ook al is dat zo, het zwerfplastic op het grasveld in Amsterdam-West en op die 16 andere plaatsen waar we actief zijn geweest, is daar door het handelen (of niet-handelen) van individuen terecht gekomen en niet door die industrie.
Bij het rapen was het goed om de gedachte lost te laten dat degenen die afval laten zwerven aso’s zijn. Maar vanaf nu denk ik dat toch gewoon weer wel.
